Theo thói quen và tín ngưỡng, hầu như du khách đến Châu Đốc cốt để rước
lấy phần linh thiêng từ vùng đất thánh. Đây là nét đẹp mang đậm yếu tố
tôn giáo, giàu bản sắc, đa phong tục.
Giống như tên gọi, Châu Đốc là địa danh của sự thiêng liêng và huyền bí.
Thiêng liêng vì thế phong thuỷ tiền tam giang, hậu thất sơn. Huyền bí
vì cả đồng bằng sông Cửu Long chỉ Châu Đốc là nơi phát tích nhiều tôn
giáo bản địa nhất. Thế phong thuỷ của nó cũng khá lạ, giữa đồng bằng mà
lại mọc lên những ngọn núi như dãy Hoàng Liên Sơn thu nhỏ - vùng thất
sơn hùng vĩ nơi biên giới An Giang. Nhưng càng lạ hơn mỗi ngọn núi đều
là di tích. Trong đó, Núi Sam được mệnh danh là núi cả.
Những địa danh của tín ngưỡng
Theo thói quen và tín ngưỡng, hầu như du khách đến Châu Đốc cốt để cầu
linh thiêng từ vùng đất thánh. Viếng miếu Bà, thăm Tây An Cổ Tự hay đến
chùa Hang cũng chỉ mong chút phần phước tốt lành.
Nằm dưới chân núi Sam, cách Thị xã Châu Đốc 5km, cách đây khoảng 200 năm
miếu Bà ban đầu chỉ là ngôi nhà lá đơn sơ kết bằng tre lá. Ấy thế mà
giờ đây sau nhiều lần trùng tu miếu Bà có một kiến trúc rất đẹp. Miếu có
dạng chữ "Quốc" với hình khối tháp tòa sen nở, mái tam cấp ba tầng lầu,
lợp ngói đại ống màu xanh, góc mái vút cao như chiếc ghe đang lướt trên
sóng...Phía trên cao, các tượng thần khoẻ mạnh giăng tay đỡ những đầu
kéo. Các khung bao, cánh cửa đều được trạm trổ, khắc, lộng tinh xảo và
nhiều liễn đối, hoành phi rực rỡ vàng son.
Đến nay, sự xuất hiện của Bà vẫn còn là dấu chấm hỏi cho các nhà khoa
học. Có lẽ do sự huyền bí và linh thiêng của bà chăng? Theo dân gian
truyền tụng thì tượng Bà đã có lâu đời. Bà được dân địa phương phát hiện
và khiêng từ trên đỉnh núi Sam bằng 9 cô gái đồng trinh, theo như lời
dạy của Bà qua miệng Cô Đồng. Cạnh tượng Bà giờ đây, phía bên phải có
thờ một tượng nữ thần nhỏ bằng gỗ, gọi là Bàn thờ Cô, phía bên trái có
một Linga bằng đá rất to, cao khoảng 1.2m, gọi là Bàn thờ Cậu. Hàng năm,
lễ hội vía Bà luôn thu hút hàng ngàn người khách thập phương về phúng
viếng.
Một nơi thờ cúng linh thiêng và có kiến trúc độc đáo khác là Tây An Cổ
Tự. Chùa theo trường phái Bắc Tông, có tới 11.270 tượng lớn nhỏ bằng gỗ
với kiến trúc mang đậm sắc thái của 4 dân tộc Việt, Hoa, Chàm, Khơ-me,
màu sắc nổi bật sặc sỡ nhưng rất hài hòa. Trước chùa có 3 vọng cửa: cửa
giữa tam quan thờ tượng Phật Quan Âm, 2 cửa hai bên có hai biển đề "Tây
An Cổ Tự", bên trong cửa tam quan là sân chùa có một cột phướn cao 16m.
Dưới bậc thang chùa có đúc bạch tượng và hắc tượng, vai có đắp nổi hai
vị thần tiên ngồi trên mặt trăng lưỡi liềm, hai bên là hai hành lang,
phân biệt cho tín đồ nam nữ. Chính điện là ngôi chùa chính cao 18m, bên
trong thờ Phật Thích Ca, hai bên là lầu chiêng và lầu trống. Ngoài ra
còn có các tượng khác như: Di Đà, Tâm Thế Phật, Quan Âm, và các vị Bồ
Tát. Hai bên và phía trước là các vị La Hán, Tam Hoàng Ngũ Đế, Bát Bộ,
Kim Cang...Chính kiến trúc độc đáo và lối họa tiết "rùng rợn" đã làm nên
bản sắc của một Tây An Cổ Tự đa văn hóa.
---------------------------Chùa Tây An-------------------------------
Tiếp tục vòng qua phía Tây núi Sam, du khách sẽ bắt gặp chùa Phước Điền,
tục gọi Chùa Hang. Chùa nằm hơi chếch bên sườn núi, thanh tịnh đến
quạnh quẽ. Phía trước chùa có ngôi bảo tháp, nơi an nghỉ của bà Thợ -
người dáng lập ngôi chùa này. Miệng hang có đường kính khoảng 2m², người
chui qua dễ dàng. Đáy hang sâu thăm thẳm, tiếng phát đi không nghe vọng
lại.Trong dân gian có tương truyền một huyền thoại về cặp rắn Thanh Cô
và Bạch Xà đã tu ở nơi này. Truyền thuyết, tuy chưa hẳn có thật, nhưng
luôn thêu dệt nên những câu chuyện huyền bí đầy mê hoặc và giàu sức hút.
Thưởng lãm nét đẹp đêm
Một chút huyền bí đã làm cho vùng đất này thêm phần đạo mạo. Bỏ qua mùi
nhang khói thờ tự, thử một lần khám phá nét đẹp đêm mới thấy quyến rũ
một bức tranh thiên nhiên sống động. Từ thị xã Châu Đốc đến khu du lịch
núi Sam, không khí không ồn ào, náo nhiệt những vẫn chất chứa sự hồi
sinh ở vùng đất biên thuỳ này. Dọc hai bên đường, các quán bình dân vẫn
chong đèn với vài vị khách muộn. Xa xa, tiếng gọi í ới của những bác tài
cùng thanh âm rộn ràng của những chuyến hàng đêm làm dậy lên cảm giác
bình dân quá đỗi.
Đến tận khu du lịch, con đường đêm có phần sáng hơn với những dãy hàng
đầy ắp quần áo, mỹ phẩm...từ nước bạn nhập sang. Đa phần các món hàng
đều sặc sỡ, óng ánh, nhiều màu tươi tắn, rất bắt mắt. Những chiếc vòng
đeo được làm từ nẹp mây, đã giả thạch "mang tiếng" rước từ núi thiêng
được chuộng hơn cả. Ai cũng cố lựa một phần quà cho mình và người thân.
Những quầy bán thốt nốt, trái cây, đặc sẳn mắm Châu Đốc vẫn không nghỉ
đêm. Trong ánh sáng vàng hanh của ngọn đèn tròn, vẫn thấy và nghe rõ
từng thanh âm kì kèo, ngã giá. Hình như đó luôn là thói quen mua hàng
của du khách. Về đêm, không khí nơi đây mát lạ và thoáng đâu đó chút
lạnh thâm u, khó tả. Có lẽ, "hơi hám" linh thiêng đã làm cho cõi thực
thêm hư. Có cái gì như thần thánh đó nhưng cũng đời thường đó. Ngọn núi
Sam cao vút vẫn chễm chệ một màu tối xanh xám bạc. Nếu tinh mắt, có thể
thấy những đám mây chưa tan vẫn còn nặng nơi đỉnh dốc. Bên cạnh đó, miếu
Bà vẫn là vầng hào quang nghi ngút khói, lan tỏa chút lộc bình an vào
từng du khách thập phương về đây hành lễ.
Trang Chính 
